چگونه درب خانه حضرت علی علیه السلام را آتش زدند اما مسجد آتش نگرفت؟!

طرح مسئله:

چگونه درب خانه حضرت علی علیه السلام را آتش زدند اما مسجد آتش نگرفت؟! اگر تنها پرده بوده، آتش زدن درب چه معنا پیدا می کند؟

پاسخ: برخی از حجره ها به سوی مسجدالنبی باز می شد پیامبر صلی الله علیه وآله به دستور خدا فرمودند همه دربها بسته شود الا درب خانه حضرت علی علیه السلام.[1] و این حجره ها درب نداشته بلکه تنها پرده ای بر آن آویزان بود!

حال این دو سوال پیش می آید که:یک: چگونه درب خانه حضرت را آتش زدند اما مسجد آتش نگرفت؟!

دو: اگر تنها پرده بوده، آتش زدن درب چه معنا پیدا می کند؟!

حجره هایی اطراف مسجد النبی به عنوان محل سکونت دائمی نبود بلکه محلی برای استراحت بین الصلاتی و امثال آن بود. حضرت علی علیه السلام پس از ازدواج، منزلی با فاصله از منزل پیامبر صلی الله علیه واله اجاره کردند. به علت این فاصله پس از مدتی این زوج جوان به منزل حارث بن نعمان که در نزدیکی منزل رسول خدا صلی الله علیه وآله بود آمدند.[2] از آنجا که حارث بن نعمان شخصی متمکن بود منزلش درب ورودی چوبی قابل توجهی داشت. بنابراین این منزل با حجره ی واقع در کنار مسجد النبی، متفاوت است. حجره کنار مسجد متعلق به حضرت علی علیه السلام و همان حجره ای است که خداوند دستور داد همه درب ها به سوی مسجد بسته شود الا درب حجره حضرت علی علیه السلام[3] این حجره تنها محل اقامت موقتی بود.[4] و نیز این حجره امکانات بسیار اندکی داشته و حتی درب چوبی نداشت و پرده ای بر آن آویخته بودند.[5]

وهابیت با سوء استفاده و مغالطه، طوری وانمود می کنند که این حجره ها، اقامت گاه دائمی حضرت علی علیه السلام بود و این شبهات را مطرح می کنند که؛ اصلا این حجره ها درب نداشته بلکه پرده آویزان میکردند، و نیز اگر درب خانه را آتش میزدند تمام مسجد آتش می گرفت.لذا وهابیت از این دو مطلب نتیجه میگیرند که جریان آتش زدن خانه حضرت افسانه است.در صورتی که هجوم به خانه حضرت زهرا سلام الله علیها در منزل اصلی آنان اتفاق افتاده نه حجره کنار مسجد!!!! و این واقعه یک حقیقت تلخ و ناگوار است.

پی نوشت ها

[1] عیون أخبار الرضا(ع)، الشیخ الصدوق، ج ۱، ص ۲۳۲؛ قاضی نعمان، شرح الاخبار، ج ۲، ص ۱۹۶

[2] ابن سعد، الطبقات الکبری دار الکتب العلمیة،، بیروت، ط الأولی 1410،ج 8،ص:132و133؛ طبرسی، إعلام الوری بأعلام الهدی، اسلامیه، تهران، چاپ سوم،1390ق، ص: 71

[3] ابن کثیر، البدایه و النهایه، دار الفکر، بیروت 1407، ج ۷، ص ۳۴۲

[4] سمهودی، وفاء الوفاء، دار الکتب العلمیة، بیروت، 2006 م، ج1، ص 256

[5] الطبقات الکبری،پیشین ج 8،ص:133

پرسش

عمر از داخل مسجد به سوی کجا به راه افتاد و علی(ع) را از کجا به کجا کشان کشان آوردند؟ اتاق فاطمه که همان‌جا داخل مسجد بود و در خانه هم مستقیم به صحن مسجد باز می‌شد؟ ابن حجر عسقلانی در فتح الباری از ابوبکر کلاباذی عالم دیگر اهل‌‌سنت نقل می‌کند: «بیت علی لم یکن له باب الا من داخل المسجد». آیا مدرکی دال بر این‌که خانه حضرت زهرا(س)، دو در داشته است، وجود دارد؟

پاسخ بطوراجمالی

امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) پس از ازدواج، ابتدا در برخی منازل مدینه زندگی می‌کردند. اما پس از ساخت مسجد النبی(ص)، به خانه‌ای کنار مسجد نقل مکان کرده و تا شهادت فاطمه(س) در همان‌جا می‌زیستند. این خانه؛ مانند دیگر خانه‌های متصل به مسجد، دو در داشت که یکی به مسجد و دیگری به بیرون باز می‌شد. بر اساس فرمان الهی، به غیر از منزل علی(ع) در تمام خانه‌هایی را که به مسجد باز می‌شد بستند، اما وقایعی که در مورد خانه ایشان و پس از رحلت پیامبر(ص) گزارش شده است، مربوط به آن در می‌شود که به کوچه باز می‌شد.

خانه حضرت زهرا (سلام الله علیها)

  حضرت زهرا (س) پس از هجرت به مدینه مدتی به همراه پدر بزرگوارش در خانه "ابو ایوب انصاری" اقامت گزید تا اینکه پیامبر (ص) برای "سوده" (همسر پیامبر)‌ خانه‌ای تهیه دید. بعد از آن دخت نبی در آن خانه همراه "سوده" بود.

تهران- الکوثر:  وقتی که پیامبر (ص)‌ با ام سلمه ازدواج نمود دخترش را به خانه او برد. در این خانه بود که حضرت علی (ع) ایشان را خواستگاری نموده و سپس آن حضرت ‌برای زندگی مشترک خانه‌ای تهیه دید.

در طبقات الکبری آمده است: چون علی (ع) با فاطمه (س) ازدواج کرد، آن حضرت خانه‌ای تهیه دید که با خانه پیامبر (ص) ‌فاصله داشت و پس از اندکی پیامبر (ص)‌ پیش فاطمه (س) رفت و فرمود می‌خواهم خانه‌ات را نزدیک خود منتقل کنم. در نهایت به خانه‌ای که متعلق به"حارثة بن نعمان" و نزدیک‌ترین منزل به منزل پیامبر (ص) بود نقل مکان نمودند. آنان در این محل زندگی می‌کردند تا اینکه خانه‌ای کنار مسجد ساخته شد و حضرت پیامبر (ص) آن را در اختیار علی (ع) و فاطمه زهرا (س) قرارداد و ظاهراً  تا پایان زندگی مشترک در آن خانه زندگی می‌کردند.

آرزوی دست نیافتنی:  حاکم نیشابوری مینویسد: «"عمربن خطاب" می‌گفت: ای کاش یکی از سه خصلت علی بن ابی طالب(ع) را داشتم که از هر چیز برای من دوست داشتنی‌تر بود:ازدواج با فاطمه (س)، سکونت جنب مسجد النبی (ص) و اعطای پرچم در نبرد خیبر به علی (ع)»

   همچنین قضیه بسته شدن درها به غیر از در خانه علی (ع) که به مسجد‌النبی باز می‌شد دال بر این است که آنحضرت و فاطمه (س) در سال سوم هجری و بعد از آن نیز در خانه‌ای که در کنار مسجد ساخته شده بود زندگی می‌کردند. این خانه دو در داشت که یکی به مسجد باز می‌شد و حضرت هنگام نماز از آن وارد مسجد می‌شدند و در دیگری هم به بیرون مسجد باز میشد که رفت آمد روزمره از آن صورت می‌گرفت. از این خانه در اکثر روایات شیعه و سنی با عنوان «بیت‌ فاطمه» یا «حجرة فاطمه» یاد شده است. همه شواهد و قراین دال بر این است که خانه‌ای که حضرت علی (ع) و فاطمه (س) به همراه  فرزندان خود در آن زندگی می‌کردند، دیوار به دیوار خانه پیامبر (ص) بود. طبری چنین مینویسد: «و کان بیتها ملاصق بیت رسول الله (ص)»

طبق نقل‌های موثق، بعد از رحلت پیامبر اکرم (ص) در جریان بیعت با "ابو‌بکر" و قضیه سقیفه که علی (ع) و تعدادی از یاران آن حضرت با وی به خلافت بیعت نکردند و برای مشورت و رایزنی در خانه فاطمه (س) جمع بودند، این خانه چندین بار مورد هجوم افراد خلیفه واقع شد و طبق  روایات در خانه را سوزاندند.

هجوم: "ابن عبد ربه" (متوفای 328 ه‍ ( و "بلاذری" (متوفای 276ه‍ ( در این باره می‌نویسند:

« پس از ماجرای سقیقه عده‌ای به سوی خانه فاطمه به راه افتادند در بیرون خانه عمر فریاد زد بیرون بیائید! بیرون بیائید و گرنه خانه را با اهلش آتش می‌زنیم! فاطمه (س) به در حجره رفت و در آنجا عمر را دید که آتشی در دست دارد. فاطمه (س) فرمود: عمر مگر از خدا نمی‌ترسی چه شده است؟ عمر گفت: باید علی (ع) و بنی‌هاشم به مسجد آمده و با خلیفه بیعت کنند! ابوبکر پیشوای مسلمین است. مردم در سقیفه با او بیعت کرده‌اند. بنی‌هاشم هم باید با او بیعت کنند. اگر نیایند خانه را با اهلش به آتش می‌کشم. فاطمه (س) فرمود: عمر آیا می‌خواهی خانه ما را آتش بزنی؟ عمر گفت: آری ».

  قول مشهور آن است که این خانه همان خانه‌ای بود که پیامبر (ص)‌ هر صبح دو دست خویش را بر طرفین در می‌گذاشت و سلام بر اهل بیت می‌داد. و می‌فرمود: وقت نماز هست.

ندامت:  در بیشتر منابع آمده است که ابوبکر در روزهای آخر عمرش از برخورد خود با اهل بیت پیامبر (ص)‌ اظهار ندامت می‌کرد و می‌گفت:« ای کاش خانه فاطمه را تفتیش نمی‌کردم هر چند که علیه من اعلان جنگ می‌کردند ».

   یکی از نویسندگان در توجیه سخن ابوبکر می‌گوید:

« فاطمه خانه‌ای در کنار مسجد داشت که یک درش به مسجد باز می‌شد و ابوبکر بعد از به خلافت رسیدن دستور داد که آن را بستند و لذا ابوبکر از این کرده خود اظهار ندامت می‌کرد ».

  می‌توان به این گفته "ابن شبه" استناد کرد که "عبدالعزیز بن عمران" نقل می‌کند:« علی (ع) فاطمه (س) را شبانه در منزلش دفن کرد قبرش در کنار باب مسجد است ».

همو ‌گوید: « فاطمه (س) در خانه‌اش مدفون شد. خانه‌ای که عمر بن عبدالعزیز (در دوره حکومتش بر مدینه) آن را ضمیمه مسجد النبی کرد ».  همه اینها دال بر این مطلب است که خانه حضرت، همان خانه‌ای است که در کنار مسجد بوده و الا محل دفن حضرت مخفی است و اقوال مختلفی درباره آن ذکر می‌شود.

  "سمهودی" می‌گوید: علی در مدینه دو خانه اتخاذ نمود که یکی کنار مسجد النبی بود و دری به مسجد داشت و این همان منزل فاطمه دختر رسول خدا (ص) است که در آن سکونت داشت و خانه دیگری هم در بقیع داشت.

  از این گفته "سمهودی" نیز استنباط می‌شود که خانه‌ای که در کنار مسجد وجود داشت موسوم به خانه فاطمه (س) بود و همانطور که قبلاً‌ ذکر شد اکثر روایات می‌گویند روز بیعت، مخالفین خلافت ابوبکر به خانه فاطمه (س)‌ پناه بردند، نمی‌گویند که به خانه علی (ع) پناه بردند.

 

ارائه دهندگان: زهر عسکری ،مهدیه افتخاری